Tarihin 5 en büyük ekonomik balonu

Ekonomik balonlar, bir varlığın, ister hisse senetleri ister gayrimenkul olsun, değeri yapay olarak arttığında ve temel değerinden koparıldığında oluşur.

Bir ekonomik balon, spekülatif heyecan ve aşırı yüksek varlık fiyatları tarafından yönlendirilen hızlı ekonomik genişleme dönemini temsil eder. Bir varlığın, emtia, hisse senetleri veya gayrimenkul gibi, talebindeki artış ile karakterizedir; bu da fiyatının yükselmesini sağlar. Genellikle, krediye kolay erişim, düşük faiz oranları ve yatırımcıların iyimserliği gibi faktörlerin bir kombinasyonu, finansal balonların oluşumuna katkıda bulunur.

Varlığın fiyatı, daha fazla insan ona yatırım yaptıkça artar ve bu da daha fazla sermaye çeker. Sonunda, fiyatı sürdürülebilir bir seviyenin altına düşer ve bu, kitlesel bir satışa ve değerinde büyük bir çöküşe yol açar. Bu, yatırımcılar için yaygın kayıplara yol açar ve genel ekonomi üzerinde önemli olumsuz bir etki yaratabilir.

Aşağıda, tarih boyunca öne çıkan beş ekonomik balon sunulmaktadır.

Lale Çılgınlığı (1634-1637)

17. yüzyılın başlarında, Hollanda, lale soğanlarının fiyatına dayanan “lale çılgınlığı” olarak bilinen bir finansal balon yaşadı. O dönemde, laleler Avrupa'da güzellikleri nedeniyle çok değerli ve egzotik bir çiçekti. Lale fiyatları, talepteki artışla birlikte fırlayarak eşi benzeri görülmemiş seviyelere ulaştı ve ardından aniden çöküş yaşadı.

Birçok yatırımcı, zengin tüccarlar ve aristokratlar da dahil olmak üzere, lale balonunun patlamasıyla servetlerini kaybetti ve ellerinde değersiz soğanlar kaldı. Tarihteki ilk ekonomik balonlardan biri olarak kabul edilen lale çılgınlığı, spekülasyonun tehlikeleri hakkında sıkça bir uyarı olarak gösterilmektedir.

Güney Denizi Balonu (1720)

18. yüzyılın başlarında, İngiltere'de Güney Denizi balonu olarak bilinen bir spekülatif balon gelişti. Bu balon, Güney Amerika ile ticaret monopolünü elde eden Güney Denizi Şirketi etrafında şekillendi. Şirketin hisselerinin değeri hızla yükseldi ve bu durum spekülatörler arasında bir satın alma çılgınlığına yol açtı.

1720'de balon patladığında, şirketin hisse senetlerinin değeri düştü. Birçok yatırımcı tüm tasarruflarını kaybetti, bu da yaygın yoksulluk ve işsizlikle sonuçlandı. Güney Denizi balonu, İngiliz ekonomisi üzerinde önemli bir etki yarattı ve modern çağın ilk mali krizlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Ekonomik kriz, tüketici harcamalarında da bir azalmaya neden oldu, bu da kamuoyunun hükümete ve finansal sisteme olan güvenini sarstı ve on yıllar boyunca süren spekülatif yatırımlara karşı yaygın bir güvensizlik yarattı.

Demiryolu tutkusunun (1845-1847)

Demiryolu heyecanı, genellikle 1840'ların “demiryolu çılgınlığı” olarak bilinir, Birleşik Krallık'taki demiryolu endüstrisinin önemli bir büyüme yaşadığı bir dönemdi. Hızla artan değeriyle demiryolu hisseleri ile spekülasyon, spekülatif bir çılgınlık tetikleyen ana etken oldu. Balon 1847'de patladığında, demiryolu hisselerinin değeri çakıldı ve birçok kişi için önemli mali kayıplara yol açtı.

Demiryolu heyecanı, zengin bireyler ve bankalar da dahil olmak üzere birçok yatırımcıya ciddi finansal kayıplar yaşattı ve önemli miktarlar kaybettikleri. Demiryolu hisselerine olan talebin azalması sonucunda, tüketici harcamalarında bir düşüş yaşandı ve bu durum ekonominin genelinde olumsuz bir etki yarattı. Takip eden yıllarda, demiryolu heyecanından kaynaklanan finansal kayıplar nedeniyle spekülatif yatırım azaldı ve bu da borsa üzerindeki genel güvenin düşmesine katkıda bulundu.

1929 Borsa Çöküşü

Büyük Buhran, 1929'daki borsa çöküşü ile tetiklendi ve bu, küresel ekonominin gelişiminde bir dönüm noktasıydı. Bu buhran, uzun süreli küresel bir ekonomik duraklama olup, küresel ekonomi üzerinde geniş kapsamlı ve kalıcı etkileri oldu.

On yıldan fazla süren borsa piyasasındaki spekülatif bir balon, krediye kolay erişim ve geleceğe dair iyimserlik gibi bir dizi faktör tarafından desteklendi ve bu da felakete yol açtı.

Bula 29 Ekim 1929'da patladı ve bu, borsa piyasasında ani bir düşüşe ve tüm katılımcılar için önemli mali kayıplara yol açtı. Dow Jones Sanayi Ortalaması (DJIA) o gün değerinin neredeyse %25'ini kaybetti ve bu olay “kara salı” olarak bilinir.

Dow Jones, Eylül 1929'daki zirvesinden Temmuz 1932'deki en dip seviyesine kadar birkaç ay içinde toplam değerinin neredeyse %89'unu kaybetti. Yüksek işsizlik, yaygın yoksulluk, banka iflasları ve tarım ürünleri fiyatlarındaki düşüş, felaketin sadece bazı uzun vadeli etkileriydi.

Dot-com balonu (1995-2000)

Dot-com balonu, 1990'ların sonları ve 2000'lerin başlarında, o dönemde ortaya çıkan internet ve dot-com şirketlerinin patlayıcı genişlemesi sonucunda meydana gelen bir mali balondu. Örneğin, Gate, Google, Amazon, Yahoo ve TheGlobe.com. Dot-com'larda hisse senedi spekülasyonu, değerinin hızla artması ve ardından gelen spekülatif çılgınlık, balonun ana itici gücüydü.

2000 yılında dot-com balonu patladığında, büyük mali kayıplar meydana geldi ve şirketlerin hisse senetlerinin değeri düştü. Dot-com balonu, dünya ekonomisi üzerinde büyük bir etki yarattı ve 2000'lerin başındaki ekonomik durgunlukta önemli bir rol oynadı.

Hukuki uyarı: Üçüncü şahıs görüşleri dahil edilmiştir. Bu finansal danışmanlık teşkil etmez. Sponsorlu içerik içerebilir.